Θεωρητικά θέματα "ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ"

Θεωρητικά θέματα

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

Του Λευτ. Ηλιάκη

Ο όρος «φιλοσοφία» προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις «φιλεω-ω αγάπω και σοφία», και σημαίνει αγάπη της σοφίας.
Το κύριο χαρακτηριστικό της φιλοσοφίας συνίσταται στο ότι από την εμφάνιση της κιόλας αποτελούσε λίγο – πολύ μια άρτια κοσμοθεωρία, δηλαδή ένα σύστημα γενικών αντιλήψεων για τον κόσμο: για τη φύση, για την κοινωνία, για τον άνθρωπο. Η φιλοσοφία δεν αποτελεί απλώς ένα άθροισμα, αλλά ένα σύστημα απόψεων και αντιλήψεων για τον κόσμο, είναι αποτέλεσμα της συνειδητής εφαρμογής απόψεων και αντιλήψεων για τον κόσμο, είναι αποτέλεσμα της συνειδητής εφαρμογής ορισμένης άποψης, είναι το σύνολο ορισμένων αρχών. Τα κύρια προβλήματά της ήταν πάντοτε τα θεμελιακά προβλήματα της κοσμοθεωρίας, απαντούσε σε προβλήματα σαν αυτά: Τι αντιπροσωπεύει ο κόσμος που μας περιβάλλει, υπάρχει αιώνια ή εμφανίστηκε κατά τον ένα ή άλλο τρόπο, ποια είναι η θέση που κατέχει ο άνθρωπος στον κόσμο, τι αντιπροσωπεύει η συνείδησή μας, ποια είναι η σχέση της με τον κόσμο κ.λ.π.
Κατά το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από τότε που υπάρχουν άνθρωποι, οι τελευταίοι δεν είχαν καμιά δυνατότητα να κάνουν σκέψεις πάνω στο ερώτημα από πού προέρχεται ο κόσμος. Οι άνθρωποι αυτοί ζούσαν με το διαρκή φόβο για το που και πως θα εύρισκαν τροφή για το πώς θα μπορούσαν να ντυθούν να υπερασπίσουν τον εαυτό τους από τους εχθρούς τους από τη σκληρότητα του κλίματος και του φυσικού περιβάλλοντος. Βρίσκονταν από το πρωί ως το βράδυ σε αγώνα επιβίωσης. Συνεπώς οι αρχαίοι άνθρωποι δεν είχαν τον καιρό να σκεφτούν και να ασχοληθούν με ζητήματα όπως είναι η προέλευση του κόσμου. Γι΄ αυτό δεν υπήρχε ακόμη θρησκεία και φιλοσοφία.
Με την πάροδο όμως του χρόνου, με την ανάπτυξη των όπλων και των εργαλείων καλυτέρεψαν και οι συνθήκες ζωής των ανθρώπων. Μπορούσαν τώρα να διαθέσουν ορισμένο χρόνο για να σκεφτούν και για τον εαυτό τους και για τις συνθήκες της ζωής τους.
Η φιλοσοφία γεννήθηκε στην αυγή του ανθρώπινου πολιτισμού, στην Ινδία, την Κίνα και την Αίγυπτο, αλλά η κλασσική της μορφή διαμορφώθηκε στην αρχαία Ελλάδα. Σύμφωνα με μαρτυρίες αρχαίων συγγραφέων η φιλοσοφία απαντάται στον Πυθαγόρα και ως ονομασία ιδιαίτερης επιστήμης. Ο όρος φιλοσοφία χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Πλάτωνα. Οι πρώτοι φιλόσοφοι του αρχαίου κόσμου προσπαθούσαν κυρίως να αποκαλύψουν την ενιαία πηγή των ποικιλόμορφων φυσικών φαινομένων.
Ύστερα από τους Έλληνες φιλόσοφους δεν υπήρξε καμιά περίοδο της Ευρωπαϊκής τουλάχιστον δημιουργίας που δεν επηρεάστηκε έμμεσα ή άμεσα στους φιλοσοφικούς τους προβληματισμού από τα δόγματα της ελληνικής φιλοσοφίας.
Σχετικά μ΄ αυτό ο Μάρξ έγραφε ότι στη φιλοσοφία του μικρού αυτού λαού, δηλαδή του ελληνικού, βρίσκονται τα έμβρυα όλων των μετέπειτα φιλοσοφικών ρευμάτων. Οι ρίζες της ελληνικής φιλοσοφίας βρίσκονται στην Αρχαία Ιωνία. Οι Ίωνες φιλόσοφοι άρχισαν την έρευνά τους από την αναζήτηση μιας υλικής αρχής του σύμπαντος και κατάλαβαν μέσω αυτής τη διαδικασία γέννεσης και φθοράς των πραγμάτων. Βέβαια αφού δεν διέθεταν τεχνικά και επιστημονικά μέσα για να στηριχτούν στα πειράματα έκαναν τολμηρές εικασίες. Ο αρχηγέτης της Ελληνικής φιλοσοφίας ήταν ο Θαλής ο Μιλήσιος που πίστευε ότι αρχή του σύμπαντος ήταν το νερό. Ο συμπατριώτης του Αναξίμανδρος είναι ο πρώτος που εκπόνησε ένα φιλοσοφικό σύγγραμμα και δέχονταν σαν αρχή του κόσμου ένα ακαθόριστο άπειρο ενώ ο Αναμμένης θεωρούσε σαν αρχή του κόσμου τον αέρα.
Η φιλοσοφία στις διάφορες βαθμίδες της ανάπτυξής της καταπιανόταν με τη μελέτη διαφόρων ζητημάτων. Τον πρώτο καιρό αγκάλιαζε πλήθος προβλημάτων που τώρα ανήκουν σε ειδικές επιστήμες. Όσο όμως κι αν άλλαξε η αντίληψη του αντικειμένου της φιλοσοφίας, τα κύρια προβλήματά της ήταν πάντα τα θεμελιακά προβλήματα της κοσμοθεωρίας.