ΠΑΣΟΚ - ΣΥΝ Όμοιος τον όμοιο αγαπά...
Πίσω από τις αντιπολιτευτικές κορόνες και τους χαρακτηρισμούς που εξαπολύουν ΠΑΣΟΚ και ΣΥΝ απέναντι στην κυβέρνηση κρύβεται ένα και μόνο ζήτημα: Η συμφωνία και η σύμπλευση και των δυο αυτών κομμάτων με τον πυρήνα των αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων στην ανώτατη εκπαίδευση, που προωθεί η κυβέρνηση της ΝΔ.
Η στόχευση των κομμάτων του ευρωμονόδρομου είναι κοινή και στον τομέα της Παιδείας, ακριβώς γιατί οι βασικές επιδιώξεις καθορίζονται από την ΕΕ, τη στρατηγική της Λισαβόνας και τη διαδικασία της Μπολόνια. Το κάθε κόμμα που δηλώνει «πίστη» στην ΕΕ, παίζει το ρόλο που του αναλογεί στον εγκλωβισμό και τον αποπροσανατολισμό λαϊκών δυνάμεων και κρύβει επιμελώς πίσω από καλολογίες την απόλυτη ταύτισή του στους στόχους: Γκρέμισμα και του τελευταίου εμποδίου για την πλήρη πρόσδεση των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στο άρμα του μεγάλου κεφαλαίου, λειτουργία μιας «αγοράς» ανώτατης εκπαίδευσης με μοχλό την ανταγωνιστικότητα, δημόσια πανεπιστήμια που λειτουργούν ως ιδιωτικά με επιχειρηματικά κριτήρια.
Αυτοτέλεια - αυτοδιοίκηση των πανεπιστημίων: Στο όνομα της ικανότητας των πανεπιστημίων να καθορίζουν τα του «οίκου τους», στο όνομα της «πάταξης» του εναγκαλισμού με το κράτος, αποθεώνεται η «αυτοτέλεια» των πανεπιστημίων. Η «αυτοτέλεια» είναι συστατικό στοιχείο του επιχειρηματικού πανεπιστημίου και στην πράξη σημαίνει μεγαλύτερη εξάρτηση από τις επιχειρήσεις, αλλά και από το ίδιο το κράτος. Γιατί, «αυτοτελές» πανεπιστήμιο σημαίνει το πανεπιστήμιο που μόνο του αναζητεί πόρους και χρηματοδότες, προσαρμόζει τα προγράμματά του ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς, συνάπτει συμφωνίες, προωθεί τη διαφήμισή του για να προσελκύσει φοιτητές και επιχειρήσεις - πελάτες. Στο όνομα της «αυτοτέλειας» των πανεπιστημίων, άλλωστε, ο υπουργός Παιδείας δηλώνει ότι τα πανεπιστήμια έχουν όλα τα «εργαλεία» για την εφαρμογή του νόμου.
Ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ δεν τσιγκουνεύεται επαίνων για την «αυτοτέλεια»: «Τα πανεπιστήμια πρέπει να παραμείνουν αυτοδιοικούμενοι δημόσιοι οργανισμοί, ΝΠΔΔ, με ακαδημαϊκή αυτοτέλεια και δημοκρατική συλλογική λειτουργία, ώστε να διασφαλίζονται η ελευθερία στη διδασκαλία και στην έρευνα και η διαφάνεια» (Τάσος Κουράκης, 9/6/2008).
Αλλά και το ΠΑΣΟΚ, ως προς την «αυτοτέλεια» των ιδρυμάτων, δεν κάνει ...σκόντο. Παρουσιάζοντας το πανεπιστήμιο που «οραματίζεται» το ΠΑΣΟΚ, ο Γ. Παπανδρέου υπογραμμίζει(7/6/2008): «Πανεπιστήμιο που λειτουργεί με πλήρη αυτοτέλεια, που είναι υπόλογο στην κοινωνία για το αποτέλεσμά του, που παράγει και δε χειραγωγείται από την κυβέρνηση, που είναι ελεύθερο, χρηματοδοτούμενο σωστά, με λογοδοσία και αξιολόγηση, με λόγο και ρόλο στην πορεία της οικονομίας, με λόγο και ρόλο στην περιφερειακή ανάπτυξη της κοινωνίας μας».
Αξιολόγηση: Με τα κριτήρια του κεφαλαίου, τα πανεπιστήμια «αξιολογούνται», κατηγοριοποιούνται και ελέγχονται για το βαθμό προσαρμογής τους στις αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις. Οι τελευταίες κινήσεις της κυβέρνησης (σύνδεση της «αξιολόγησης» με τη χρηματοδότηση μεταπτυχιακών προγραμμάτων, «επιβράβευση» όσων ιδρυμάτων έχουν ολοκληρώσει την «αξιολόγηση» με προτεραιότητα στη χρηματοδότηση μεταπτυχιακών) αποδεικνύουν και το βάρος που δίνεται στο μηχανισμό αυτό.
«Η αξιολόγηση βουλιάζει στη γραφειοκρατία» είναι ο λυγμός του ΠΑΣΟΚ (ανακοίνωση 12/6/2008), που συμφωνεί απόλυτα με την «αξιολόγηση», καθώς άλλωστε υποστηρίζει «ένα πανεπιστήμιο που θα αξιολογείται και αξιολογείται και από το ποσοστό εκείνων που θα βρίσκουν δουλειά σε διάστημα ενός έτους από την αποφοίτησή τους» (Γ. Παπανδρέου, 7/6/2008).
Ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει την «αξιολόγηση» και προκειμένου να ...διαφοροποιηθεί μιλάει για «αυστηρή και τεκμηριωμένη αποτίμηση του ακαδημαϊκού και διοικητικού έργου των ΑΕΙ». Αλλωστε και στο «αντινομοσχέδιο», ο ΣΥΡΙΖΑ μιλάει για «αξιολόγηση» του έργου, με τρόπο που θα καθορίζεται από τον εσωτερικό κανονισμό.
Στο πλαίσιο του πανεπιστημίου που λειτουργεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια σπουδαίο ρόλο παίζει η «διαφάνεια», ως απαραίτητο στοιχείο στις ...συναλλαγές. Διαφάνεια, δήθεν «κοινωνική λογοδοσία» σημαίνει διαφήμιση των επιτευγμάτων των πανεπιστημίων, προκειμένου να κερδίσουν «πόντους» στον ανταγωνισμό, να γίνουν πιο ελκυστικά στους επίδοξους πελάτες. Σημαίνει απολογισμό των πανεπιστημίων στο «έργο» που παράγουν (πόσους απόφοιτους, σε πόσο χρόνο βρήκαν δουλειά, πόσες «πατέντες» κατοχυρώνει το ίδρυμα, με πόσες επιχειρήσεις συναλλάσσεται κλπ.).
Ο ΣΥΡΙΖΑ ζητάει «διαφάνεια και απολογισμό σε όλες τις δραστηριότητες των πανεπιστημίων: Εκπαιδευτικές, ερευνητικές, οικονομικές και διοικητικές. Ο απολογισμός πρέπει να είναι ετήσιος και να δημοσιεύεται όχι μόνο μέσα στην πανεπιστημιακή κοινότητα, αλλά και ευρύτερα, ώστε να "δίνεται λόγος" για το έργο που επιτελείται στο δημόσιο πανεπιστήμιο (...) δημοσιότητα στις πηγές και στη διαχείριση των πόρων» (Τ. Κουράκης, 9/6/2008). Από την πλευρά του το ΠΑΣΟΚ ζητάει ένα «πανεπιστήμιο με δημόσιο έλεγχο, σε σύνδεση με την παραγωγή και τις ανάγκες της χώρας», «πανεπιστήμιο υπόλογο στην κοινωνία για το αποτέλεσμά του» (Γ. Παπανδρέου, 7/6/2008).
Νόμος - πλαίσιο: Η πρόταση του ΠΑΣΟΚ για το νόμο - πλαίσιο ήταν ότι έπρεπε να είναι πιο λιτός, να δίνει ακόμα μεγαλύτερη «αυτοτέλεια» στα πανεπιστήμια! Γι' αυτό άλλωστε και η κριτική του ΠΑΣΟΚ στην εφαρμογή του νόμου - πλαισίου είναι ότι ...δεν εφαρμόζεται αποτελεσματικά: «Ο εσωτερικός κανονισμός δεν έχει υιοθετηθεί από τα πανεπιστήμια. Τα συγγράμματα δε διανέμονται με το νέο τρόπο. οι τετραετείς προγραμματισμοί δεν έχουν πουθενά κατατεθεί, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νέου νόμου. Τα τμήματα δεν καταρτίζουν ακαδημαϊκό προγραμματισμό. Η αξιολόγηση βουλιάζει στη γραφειοκρατία» (ανακοίνωση ΠΑΣΟΚ, 12/6/2008). Συμφωνεί το ΠΑΣΟΚ και με τον εσωτερικό κανονισμό, που προωθεί την αυταρχική λειτουργία των πανεπιστημίων. Συμφωνεί το ΠΑΣΟΚ με την περικοπή της δωρεάν διανομής συγγραμμάτων. Συμφωνεί με τα τετραετή business plan που προωθούν την επιχειρηματική λειτουργία των ιδρυμάτων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι όλα τα παραπάνω στοιχεία του νόμου - πλαισίου εντάσσονται και στην πρόταση του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ («αντινομοσχέδιο» - 28 τροπολογίες): Εσωτερικοί κανονισμοί, τετραετή προγράμματα, περικοπή δωρεάν διανομής συγγραμμάτων... Για να κρύψει την απόλυτη συναίνεση με τις αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις, ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ παραθέτει ένα «φύλλο συκής», ότι δήθεν οι προτάσεις του κινούνται σε διαφορετικό πλαίσιο... Τα τετραετή προγράμματα, ακόμα και με μικροδιαφοροποιήσεις, είναι επιχειρησιακά προγράμματα ενός πανεπιστημίου που λειτουργεί με όρους αγοράς. Αλλωστε, όταν κουμάντο κάνουν τα μονοπώλια, τα πανεπιστήμια έρχονται να υπηρετήσουν τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Και με τα μονοπώλια ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ δε σηκώνει αντιπαράθεση.
Ελένη ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ
